همانطور که می‌دانید سیستم خنک کننده موتور نقش بسزایی در خودرو داشته و یکی از بخش‎های اصلی آن به شمار می‌رود. این سیستم علاوه بر خنک سازی موتور، موجب عملکرد درست آن و در نتیحه بهره‌وری خودرو نیز می‌شود. خرابی ، رسوب در سیستم‌های خنک‌کننده خودروها و ماشین‌آلات یا هرگونه اشکال در آن منجر به اخلال در عملکرد خودرو و آسیب به قطعات دیگر خواهد شد. همانطور که می‌دانید موتورها در یک محدوده دمایی خاص به بهترین شکل کار می‌کنند، اما اگر موتور خیلی داغ یا خیلی سرد شود، می‌تواند بر عملکرد و راندمان موتور تأثیر بگذارد. یک سیستم خنک کننده با عملکرد مناسب خود کمک می‌کند تا موتور با کار کردن در دمای عملیاتی ایده آل، عملکرد بهینه و مفیدی داشته باشد، ضمن اینکه مصرف سوخت بهینه را تسهیل نماید.

انواع سیستم‌های خنک کننده

 در واقع، دو نوع سیستم خنک کننده می تواند در وسایل نقلیه موتوری وجود داشته باشد: سیستم آب خنک و سیستم هوا خنک. موتورهای هوا خنک در برخی خودروهای قدیمی مانند فولکس واگن بیتل استفاده شده است. بسیاری از موتورسیکلت های مدرن نیز هنوز از هوا جهت خنک کاری استفاده می‌کنند. اما در بیشتر موارد، خودروها و کامیون ها از سیستم‌های آب خنک استفاده می‌کنند. سال ها‌ست که خودروها دیگر به صورت هوا خنک ساخته نمی‌شوند و تقریبا تمامی خودروهای سبک و سنگین که در جهان تولید می‌شوند دارای سیستم خنک کننده با آب هستند، چرا که سیستم های آب خنک راندمان بیشتر و عملکرد بهتری در شرایط مختلف دارند.

عوامل ایجاد رسوب در سیستم خنک کننده موتور

بیشتر آب مورد استفاده در سیستم‌های خنک کننده از منابع آب آشامیدنی تامین می‌شود و حاوی یون های کلسیم و منیزیم می باشد. سختی کل آب به دلیل وجود نمک های کلسیم و منیزیم و مقادیری از سایر فلزات در آب می باشد و بر اساس میزان معادل کربنات کلسیم بیان می شود. اگر سختی کل آب از 100 ppm بیشتر باشد، آن آب معمولاً برای مصارف صنعتی، سخت قلمداد می شود. اگرچه نوشیدن آب با سختی 100 ppm یا کمی بیشتر، مفید است، اما وجود این مواد معدنی می‌تواند در سیستم‌های خنک کننده موتور رسوب ایجاد کند.

سختی کلسیم و منیزیم، سختی کل و pH آب تحت تاثیر عواملی چون دما و کیفیت آب قرار می‌گیرد. اگر تا به حال متوجه شده‌ اید که طعم آب لوله کشی بسته به محل تامین آن متفاوت است، این عموماً به دلیل تغییر در سختی آب است. آب سخت به معنای آبی با غلظت بالای مواد معدنی است، درحالی که آب نرم دارای مواد معدنی کمتری است. به طور کلی، آب سخت می‌تواند برای سیستم خنک کننده موتور مضر باشد، مگر اینکه تصفیه شده باشد. وجود مواد معدنی بالا در آب موجب تجمع سریعتر رسوبات می‌شود که در طول زمان می‌تواند به عملکرد سیستم خنک کننده آسیب برساند و موجب رسوب در سیستم خنک کننده موتور شود. هرچه تجمع بیشتر باشد، بیشتر به عنوان عایق در سراسر سیستم عمل می‌کند. این بدان معناست که از انتقال گرمای مایع خنک کننده به رادیاتور یا مبدل حرارتی و خارج شدن گرما از موتور شما جلوگیری می‌کند.

رسوبات چگونه از عملکرد صحیح سیستم خنک کننده جلوگیری می‌کنند؟

هرچه رسوب در سیستم خنک کننده موتور بیشتر باشد، بیشتر به عنوان عایق در سراسر سیستم عمل می‌کند. این به آن معنی است که رسوب ضخیم تر از انتقال گرمای مایع خنک کننده به رادیاتور یا مبدل حرارتی و خارج شدن آن از موتور شما بیشتر جلوگیری می‌کند. هرچه گرمای بیشتری به دام بیفتد، کارایی سیستم کمتر می‌شود و خطر آسیب جدی به موتور بیشتر می گردد. حتی یک لایه رسوب در مقیاس نسبتاً نازک هم می‌تواند انتقال حرارت را تا 40٪ کاهش دهد. همچنین فلزات سیستم خنک کننده در برابر رسوب آسیب‌پذیر هستند. ایجاد رسوب بر روی سطوح فلزی باعث نوعی تخریب به نام خوردگی زیر رسوبی می شود. دمای آب، سطح pH و وجود نمک های محلول بیشتر از سطح قابل قبول برای مصارف صنعتی، همگی عواملی هستند که می توانند بر شدت رسوب گذاری بیفزایند.

بیشتر بخوانید: مقایسه تخصصی دو محصول مهام: راه‌حل‌های نوین برای رسوب‌زدایی چیلرها و دیگ‌های بخار

روش‌های رسوب زدایی

1 – استفاده از مواد شیمیایی:

محصولات تجاری متنوعی برای رسوب زدایی وجود دارند که می‌توانند به راحتی جهت رسوب زدایی به سیستم خنک کننده اضافه شوند. این مواد معمولا شامل اسیدها یا ترکیبات شیمیایی دیگر هستند که رسوبات را حل کرده و از سیستم خارج می کنند. دقت در انتخاب محصول مناسب جهت انجام این کار بسیار حیاتی است، چرا که در غیر این صورت، سیستم خنک کننده بدون شک آسیب خواهد دید..

2- شستشوی عادی سیستم:

با استفاده از آب گرم یا آب تحت فشار می‌توان سیستم خنک کننده را شستشو داد. این روش ممکن است نیاز به باز کردن برخی از قطعات داشته باشد، ضمن اینکه پاکسازی مطلوب حاصل نخواهد شد.

.

جمع بندی

به طور کلی می‌توان گفت، به منظور بهبود عملکرد سیستم خنک کننده موتور، علاوه بر نگهداری صحیح و اصولی از سیستم، آب مورد استفاده  برای سیستم خنک کننده می بایست به دقت تهیه شود. استفاده از روش‌های اصولی نگهداری علاوه بر اینکه عمر سیستم را افزایش می‌دهد موجب کارایی بالاتر موتور نیز خواهد شد. جهت اطمینان از حفظ سلامت سیستم، همواره از مواد ضد خوردگی و ضد رسوب مناسب در سیستم خنک کننده استفاده نمایید.