خوردگی و رسوب در سیستم خنک‌کننده موتور می‌توانند آثار مخربی بر عملکرد موتور و تجهیزات وابسته داشته باشند. درمقالات قبل به بررسی ایجاد رسوب در سیستم خنک کننده موتور و اینکه چگونه بر عملکرد و طول عمر آن اثر می گذارد پرداختیم در این مقاله نگاهی به اثرات منفی خوردگی و رسوب در سیستم خنک کننده داریم.
چگونه رسوبات و خوردگی از عملکرد صحیح سیستم خنک کننده جلوگیری می کنند؟
هرچه تجمع رسوب بیشتر باشد، بیشتر به عنوان عایق در سراسر سیستم عمل می کند. این بدان معناست که از انتقال گرمای مایع خنک کننده به رادیاتور (مبدل حرارتی) و خارج شدن آن از موتور شما جلوگیری می شود. هرچه گرمای بیشتری به دام بیفتد، کارایی موتور کمتر می شود و خطر آسیب جدی به موتور بیشتر می گردد. حتی یک رسوب در مقیاس نسبتاً نازک می تواند انتقال حرارت را تا 40٪ کاهش دهد! هیچ کس نباید انتظار داشته باشد که با وجود رسوب در سیستم خنک کننده، موتور به درستی کار کند و از آسیب در امان باشد . اما داشتن درک اولیه از معضل خوردگی و رسوب و داشتن یک برنامه نگهداری صحیح از سیستم خنک کننده و کولانت موجود در آن، به جلوگیری از بروز خسارات ناشی از رسوب و خوردگی کمک شگرفی می کند.. برخی از مهم‌ترین اثرات منفی خوردگی ور سوب در سیستم خنک کننده عبارتند از:
کاهش راندمان سیستم خنک‌کننده
رسوب و زنگ‌زدگی می‌توانند باعث کاهش جریان مایع خنک‌کننده در مسیرهای عبوری شوند، در نتیجه انتقال حرارت کاهش یافته و موتور داغ‌تر از حد معمول کار می‌کند. مشخص است که گرم تر کار کردن موتور آسیب های پی در پی به اجزای آن می زند.
افزایش دمای موتور و خطر گرم شدن بیش از حد آن
وقتی که مسیرهای خنک‌کننده به دلیل رسوب یا خوردگی مسدود شوند، دمای موتور افزایش می‌یابد که ممکن است منجر به خرابی قطعات حساس مانند سرسیلندر، واشر سرسیلندر و پیستون‌ها شود. به عبارت دیگر، وقتی دمای موتور از حد بحرانی عبور کند، از کارافتادگی ناگهانی رخ خواهد داد.
نشت و کاهش سطح کولانت
خوردگی باعث ایجاد سوراخ و ترک در رادیاتور، پمپ آب و مجاری عبور آَب در سیستم خنک‌کننده می‌شود که موجب نشت مایع خنک‌کننده و در نتیجه افت عملکرد سیستم خنک‌کننده خواهد شد. اگر سطح کولانت در سیستم خنک کننده کاهش یابد، سیستم خنک کننده، هر چند با تمام توان کار کند، قدرت کنترل دمای موتور را نخواهد داشت. لذا آسیب های تدریجی به اجزای موتور قطعا” اتفاق خواهد افتاد.
خرابی پمپ آب
رسوبات ایجاد شده و خوردگی در مدار خنک کننده می‌توانند باعث گیر کردن یا فرسایش پروانه‌های پمپ آب شوند، که این مسئله در نهایت منجر به اختلال در گردش آب و خسارت به موتور خواهد شد. کنده شدن ذرات رسوب از روی لوله ها و برخورد آن با پروانه واتر پمپ، پروانه را از بین می برد. به دیگر سخن، خوردگی سایشی، پره های واتر پمپ را فرسوده می کند. این در حالی است که خوردگی حبابی و خوردگی الکتروشیمیایی به طور مستقل پره را دچار تخریب می کند.
آسیب به رادیاتور و کاهش تبادل حرارتی
تشکیل لایه های رسوب و خوردگی در مجاری رادیاتور باعث کاهش توانایی آن در دفع حرارت می‌شود که این امر منجر به افزایش دمای موتور می گردد. لایه های رسوب تشکیل شده در مجاری عبور آب در رادیاتور به عنوان عایق حرارتی عمل کرده و انتقال حرارت سیال را به محیط دچار مشکل می کند. لذا سیال در عبور از رادیاتور خنک نمی شود و در بازگشت به موتور، توان جذب کافی حرارت را نخواهد داشت. در کنار این معضل، گرفتگی مجاری رادیاتور خود به تنهایی جلوی گردش آزاد سیال را می گیرد و فرصت انتقال گرمای سیال به بیرون را هدر می دهد.
افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری
خوردگی و رسوب در سیستم خنک‌کننده باعث خرابی زود هنگام قطعات سیستم خنک‌کننده شده و نیاز به تعمیرات و تعویض قطعات را افزایش می‌دهند که هزینه‌های پروژه یا مالک را به شدت بالا می‌برد. علاوه بر این، این هزینه ها اگر به سرعت انجام نشوند، خسارت ها به سایر اجزای موتور نیز سرایت می کند.
کاهش عمر مفید موتور
ادامه یافتن مشکلات خوردگی و رسوب، باعث آسیب جدی به اجزای موتور و کاهش عمر مفید آن می‌شود، که در پروژه‌های عمرانی می‌تواند باعث افزایش توقف‌های غیرمنتظره و کاهش بهره‌وری گردد. کاهش بازدهی دستگاهها به معنای انجام کار با صرف وقت و هزینه بیشتر است و کاهش بهره وری به معنای افت سطح کیفی کار با وجود صرف وقت و هزینه می باشد.
راهکارهای پیشگیری از خوردگی و رسوب
- استفاده از مایع خنک‌کننده باکیفیت از همه جهات
- تعویض دوره‌ای کولانت و بررسی سطح آن
- تمیزکاری سیستم خنک‌کننده برای حذف رسوبات در صورت وجود آلودگی
- استفاده از فیلترهای مناسب برای جلوگیری از ورود ذرات آلاینده
با رعایت این نکات، می‌توان از مشکلات جدی ناشی از خوردگی و رسوب در سیستم خنک‌کننده موتور جلوگیری کرد. پیشگیری از تخریب سیستم خنک کننده به معنای حفاظت از موتور در برابر آسیب های ناشی از رسوب و خوردگی می باشد.
تجمع رسوبات در سیستم های آب خنک کننده راندمان انتقال حرارت و ظرفیت حمل سیستم توزیع آب را کاهش می دهد. لذا سیستم خنک کننده دیگر توان لازم جهت کنترل دمای موتور را نخواهد داشت.
جلوگیری از خرابی مایع خنک کننده
روش‌های نگهداری پیشگیرانه می‌تواند به طور قابل توجهی خرابی مایع خنک‌کننده را کاهش داده و عملکرد مطلوب سیستم خنک کننده را تضمین کند. در اینجا برخی از اقدامات پیشگیرانه ضروری مطرح می شود.
- بازرسی های منظم مایع خنک کننده: برای ارزیابی وضعیت، میزان pH و غلظت مایع خنک کننده، می بایست به صورت دوره ای بررسی شوند. این کار امکان تشخیص زودهنگام هرگونه نقص، تخریب یا آلودگی کولانت را فراهم می کند. در بازرسی های پیشرفته تر، ارزیابی خواص ضدخوردگی کولانت نیز می تواند صورت پذیرد.
- تعویض مایع خنک‌کننده: تعویض به موقع مایع خنک‌کننده، همانطور که سازنده کولانت توصیه می‌کند، به حذف آلودگی‌های انباشته شده و حفظ اثربخشی مایع کمک می‌کند. کولانت ها مثل هر وسیله دیگری دارای طول عمر معین هستند . لذا نباید اجازه داد که کولانتی که عمرش پایان یافته، در مدار خنک کننده گردش کند.
- استفاده از نوع صحیح مایع خنک کننده: از مایع خنک کننده متناسب با نوع موتور برای اطمینان از سازگاری با مواد بکار رفته در موتور استفاده کنید. موتورهای مختلف ممکن است برای جلوگیری از خوردگی یا مسائل دیگر به فرمول خاصی از مایع خنک کننده نیاز داشته باشند. همچنین ، با توجه به شرایط آب و هوایی، کولانت مناسب می بایست استفاده شود.
- یافتن فوری نشتی: هر گونه نشت مایع خنک کننده باید به سرعت شناسایی و تعمیر شود. نشتی نه تنها منجر به از دست دادن مایع خنک کننده می شود، بلکه آلاینده هایی را نیز وارد سیستم می کند. بازرسی های دوره ای سطح کولانت باعث کشف به موقع نشتی در سیستم خنک کننده می شود.
- تعمیر و نگهداری سیستم خنک کننده: به طور منظم اجزای سیستم خنک کننده از جمله رادیاتور، شیلنگ ها، ترموستات و پمپ آب را بازرسی کنید تا مطمئن شوید که آنها به درستی کار می کنند و عاری از هرگونه خرابی یا انسداد هستند. به محض مشاهده کمترین اشکال در یکی از اجزای سیستم خنک کننده ، اقدام به تعویض یا تعمیر آن نمایید .
جمع بندی
خوردگی و رسوب در سیستم خنک‌کننده موتور باعث کاهش راندمان، افزایش دمای موتور و آسیب به اجزای حیاتی مانند رادیاتور و پمپ آب می‌شود. این مشکلات می‌توانند منجر به نشتی، خرابی قطعات و افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری شوند. تجمع رسوبات باعث کاهش قابل توجه انتقال حرارت شده و عمر مفید موتور را به شدت کاهش می‌دهد. استفاده از مایع خنک‌کننده مناسب، تعویض دوره‌ای آن و بازرسی‌های منظم از راهکارهای پیشگیری از بروز خوردگی و رسوب محسوب می‌شوند. نگهداری صحیح و پیشگیرانه می‌تواند عملکرد سیستم خنک‌کننده را بهبود بخشیده و از خرابی‌های جدی جلوگیری کند.
